Jak zrobić oczko wodne w ogrodzie - poradnik krok po kroku

Zacznijmy od definicji oczka wodnego. Czym ono jest? Jakie są jego cechy charakterystyczne? Czy każdy może zbudować własne oczko wodne w ogrodzie?

Oczkiem wodnym nazywamy niewielki zbiornik wodny, realizowany przeważnie w celach krajobrazowych. Do jego dekoracji wykorzystuje się ozdobne rośliny podwodne, może być także zasiedlony przez ryby. Ten element małej architektury jest często wybierany przez właścicieli działek czy posesji, gdyż bardzo ożywia przestrzeń, między innymi dzięki zainteresowaniu nim okolicznej fauny. Zbiornik w ogrodzie przyciąga kolorowe owady i ptaki, umożliwiając nam swobodną obserwację ich poczynań. Posiadanie oczka wodnego to także inne korzyści. Może stać się naszą przydomową strefą relaksu, dzięki odprężającemu widokowi wody, a w upalne dni dodatkowo przynosić ochłodzenie. Jak zrobić oczko wodne w ogrodzie? Na jaki rodzaj się zdecydować? Zapraszamy do lektury!

Jakie są rodzaje oczek wodnych?

Oczka wodne możemy podzielić ze względu na materiały, na bazie których zostały zbudowane. Do najczęściej spotykanych możemy zaliczyć oczka wodne: 

• foliowe
• betonowe
• z iłu i gliny
• gotowe

Oczka wodne budowane na bazie folii należą do najczęściej spotykanych w przydomowych ogródkach. Folia jest dobrym składnikiem budulcowym, ważne jednak, by była odpowiednio dobrana. Musi być odporna na niskie i wysokie temperatury, być wytrzymała na tyle, by nie przerastały przez nią korzenie roślin, a także wykazywać dużą elastyczność, która umożliwi stworzenie praktycznie dowolnego kształtu zbiornika. Do budowy oczka wodnego w ogrodzie nie można wykorzystywać zwykłej folii, gdyż może stanowić ona zagrożenie dla środowiska. Specjalistyczne folie są bezpieczne i dają gwarancję, że z upływem czasu nie stracą swoich właściwości. Aspektem, na który należy zwrócić uwagę przy wyborze folii pod oczko wodne, jest jej grubość. Im większy zbiornik, a co za tym idzie większe obciążenie, tym grubszą folię powinniśmy wybrać, by uniknąć ryzyka przeciekania. Jeśli planujemy oczko wodne o powierzchni 15-20 m², wystarczy nam grubość 0,5 mm. W przypadku większej powierzchni sięgnijmy po grubszą folię. By uszczelnienie foliowe spełniało swoją funkcję, kawałki folii muszą być ze sobą prawidłowo połączone. Kawałki powinny zachodzić na siebie co najmniej 15 cm i zostać sklejone za pomocą specjalnego kleju do folii. Oczywiście najlepszym rozwiązaniem byłoby zwrócenie się bezpośrednio do producenta, by zamówić konkretny rozmiar folii bez konieczności sklejania jej fragmentów. 

Kolejnym rodzajem są coraz rzadziej spotykane oczka wodne budowane na bazie betonu. Głównymi wadami tego rodzaju bazy pod zbiornik są wysokie koszty, ograniczenia związane z doborem roślin — na stromych, betonowych ścianach nie da się posadzić wielu gatunków, a także dość powszechnie występujące pękanie betonu. Z pozytywnych aspektów trzeba wymienić możliwość budowy zbiornika na każdym rodzaju podłoża oraz nieprzerastanie korzeniami roślin.

Oczka wodne budowane z iłu i gliny należą dziś do rzadkości, chociaż posiadają wiele pozytywnych aspektów. Bazowanie na materiale pochodzenia naturalnego pozwala na łatwiejsze utworzenie i zachowanie równowagi biologicznej, w przeciwieństwie do folii czy betonu. Koszty budowy również znacząco spadają, dzięki dużej dostępności materiałów. Nie każde podłoże nadaje się do wykonania zbiornika z uszczelnieniem z gliny bądź iłu. Jeśli nasze podłoże jest sypkie i przepuszczalne, zastosowanie gliny nie jest wskazane, gdyż szybko straci ona swe właściwości uszczelniające przez przenikanie do gleby jej części spławialnych. 

Innym typem oczek wodnych są te budowane na bazie gotowego zbiornika z tworzywa sztucznego. Ich główną zaletą jest to, że gwarantują odpowiednie proporcje pomiędzy poszczególnymi parametrami, co nie jest oczywiste w przypadku samodzielnego tworzenia zbiornika od podstaw. Wykonane ze specjalnego tworzywa są odporne na warunki atmosferyczne, szczelne, a tworzenie oczka wodnego na ich bazie jest mniej pracochłonne. Dodatkową korzyścią jest możliwość przeniesienia zbiornika, na przykład w razie przeprowadzki. 

Co jest potrzebne do zrobienia oczka wodnego krok po kroku? 

Przed rozpoczęciem budowy naszego oczka wodnego w ogrodzie musimy zgromadzić wszystkie niezbędne materiały, by konstrukcja szła szybko i sprawnie. Należy także opracować pewien schemat, jak chcielibyśmy urządzić zbiornik, w jakim miejscu w ogrodzie, a także zdecydować, czy będą w nim żyły ryby. 

Jak zrobić oczko wodne na bazie folii. Co nam będzie potrzebne?

Oczka wodne uszczelniane folią należą do najczęściej wybieranych, dlatego na tym rodzaju zbiornika się skupimy. 

Przede wszystkim trzeba ustalić rozmiar zbiornika, bo na tej podstawie wyliczymy, ile folii będzie nam potrzebne do uszczelnienia dna. Dokładne wymiary, a także kształt potrzebnej folii możemy określić, używając sznurka przymocowanego do kołków wbitych wzdłuż wyznaczonej przez nas linii brzegowej. Standardowe wymiary folii wynoszą 4 m i 6 m. 

Oprócz folii będą nam potrzebne: piasek lub włóknina, kamienie różnych rozmiarów (mniejsze będą umieszczone na dnie, większe na brzegach), łopata ogrodowa, rośliny oraz pompa i filtr do wody.

Jak zrobić oczko wodne krok po kroku?

Gdy mamy już plan, jak powinno wyglądać nasze oczko wodne i zbierzemy wszystkie niezbędne materiały, możemy przystępować do pracy.

Pierwszym krokiem jest przygotowanie wykopu pod oczko wodne w ogrodzie. Należy pamiętać, by dół był o ok. 20 cm głębszy od planowanego. Ta dodatkowa głębokość zostanie wykorzystana do stworzenia warstwy ochronnej i podłoża pod rośliny wodne. Pamiętajmy o tym, że brzegi oczka wodnego muszą być jednakowej wysokości. W innym razie powstanie ryzyko wylewania się wody na zewnątrz.

Mając już przygotowany dół, możemy przejść do następnego etapu budowy oczka wodnego, czyli formowania półek, na których później będą umieszczane rośliny. Półki najlepiej budować na głębokości 15-20 cm i 35-40 cm pamiętając o odpowiednim nachyleniu ich ścian. Jeśli będą płaskie i pochyłe, ziemia wraz z roślinami będzie się obsuwać. Idealne nachylenie ścian nie powinno przekraczać kąta 45 stopni. 

Gdy półki są już gotowe, przechodzimy do kolejnego etapu, czyli układania folii. Zanim to zrobimy, upewnijmy się, że cała powierzchnia naszego wykopu jest gładka i wolna od kamieni. Jest to bardzo istotne, gdyż pozostawione kamienie mogłyby ostrą krawędzią rozerwać folię i zniszczyć uszczelnienie naszego oczka wodnego. Przed ułożeniem folii należy położyć na dnie warstwę ochronną o grubości ok. 2-4 cm, idealnie do tego celu nada się piasek. Jeśli nie chcemy używać piasku, możemy posłużyć się włókniną, która również się sprawdzi. Folię najlepiej układać w słoneczny, ciepły dzień, gdyż będzie ona wtedy bardziej elastyczna. Należy dążyć do tego, by folia była jak najbardziej wygładzona, równocześnie unikając jej nadmiernego naciągnięcia.

Zanim napełnimy oczko wodne, na dnie umieśćmy duże kamienie, możemy również wysypać tam niewielką warstwę ziemi ubogiej w składniki mineralne, ale nie jest to konieczne.

Kiedy już cały zbiornik będzie wyłożony folią, nie zapomnijmy wywinąć wszystkich jej brzegów ku górze, by móc je łatwiej zamaskować za pomocą kamieni, żwiru bądź też roślin. Oczko wodne z widocznymi, wystającymi elementami folii uszczelniającej nie wygląda estetycznie. 

Na dnie oczka wodnego dobrze zamontować pompę, która będzie służyła do tłoczenia wody do fontann, strumyków czy kaskad. Oprócz pompy należy pamiętać o filtrze, jeśli chcemy, by woda w naszym zbiorniku była zdrowa i służyła organizmom tam żyjącym. Do wyboru są dwa rodzaje filtrów, przepływowe i ciśnieniowe. W niewielkich, przydomowych stawach najlepiej sprawdzą się filtry ciśnieniowe, natomiast filtry przepływowe używane są przeważnie w większych zbiornikach.

Ostatnim, najprzyjemniejszym etapem budowy oczka wodnego jest wybór i sadzenie roślin. Szukając dla nich najlepszego miejsca, pamiętajmy o ich różnych, specyficznych wymaganiach. Lilie wodne powinny być umieszczone na dużej głębokości, a rośliny takie jak strzałki wodne, trzciny czy pałki w strefie przybrzeżnej. 

Oczko wodne - ile kosztuje?

Koszt budowy oczka wodnego jest uzależniony od wielu czynników. Przede wszystkim brane są pod uwagę wielkość zbiornika, ukształtowanie terenu oraz materiały montażowe, których ceny mogą się różnić w zależności od sprzedawcy. Szacuje się, że koszt 1 m2 wynosi ok. 600 zł. Najtańszą opcją jest użycie gotowej formy, dzięki której można zaoszczędzić na części materiałów. Trzeba pamiętać także o wydatkach związanych z konserwacją naszego zbiornika i używanych w nim sprzętów.

Oczko wodne w ogrodzie — pielęgnacja.

Praca nad oczkiem wodnym w ogrodzie nie kończy się w momencie wypełnienia go wodą. By nasze oczko wodne cieszyło oko cały rok, trzeba o nie odpowiednio dbać. Usuwanie zanieczyszczeń, wymiana wody, przygotowanie oczka wodnego do zimy to tylko niektóre z działań, które muszą zostać podjęte w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania zbiornika. Zaniedbany bardzo szybko przestanie być ozdobą ogrodu. O tym, w jaki sposób należy dbać o oczko wodne, przeczytacie w artykule Czyszczenie oczka wodnego.